Kayak Kuzey Tipi Nedir? [Kros]

Kayak Kuzey Tipi Nedir? [Kros]

Bu tür kayak İskandinav ülkelerinde gelişmiştir. Bundan dolayı da Kuzey tipi kayak olarak adlandırılır ve bu genel ad altında kros, biatlon ve kayakla atlama yarışları yapılır. Kayak krosu, ki bir adı da "kuzey yarış"dır, eğimleri pek fazla olmayan inişli çıkışlı arazide kayakla yürüme yarışıdır.

Uzun çalışmalar ve çok iyi bir atletik yapı gerektiren bu spora, Kuzey Avrupa ülkelerinde yaşayanlar dışında, kadınlar genellikle pek ilgi duymazlar, ama son yıllarda Kuzey Amerika ve Güney Avrupa ülkelerinden de bayan yarışçıların kros yarışlarına katıldıkları görülmektedir. Doğal olarak, İskandinavlar'a yürümek kadar kolay gelen ve eğlence için yapılan kros kayağı, saate karşı yarışıldığında zorlu bir spora dönüşür.

1Pist

Kayak Pist Alanı:Krosta erkekler şampiyonaları 15, 30 ve 50 km üzerinden yapılır. Bayanlarda ise bu uzaklıklar 5 ve 10 km'dir. Bundan başka erkeklerde 4x10 km, bayanlarda ise 4x5 km kros bayrak yarışları da yapılır.

2Malzeme

Kayak Malzeme: Alp tipi kayakta kullanılandan farklıdır. Kayaklar daha uzun, daha dar, daha hafif ve uç kısımları daha bükük olarak yapılır. Ortalama bir çift kayak ağırlığı 1,4 kg kadardır, Botlar kayağa yalnızca burun kısmından bağlıdır ve yürüyüş sırasında topuk ayağı yukarı hareket edebilir. Kayak sopaları daha uzun olup kayakçının kendisini itmesi için kullanılır. Alp tipi kayakta ise sopalar yalnızca denge bulmaya yarar. Kayakların altı yağlanarak kullanılır ve doğru yağı seçmek çok önemlidir. Karın durumuna ve iniş çıkışa bağlı olarak kaymayı kullanılır.

3Kazanma

Kayakta Kazanma: İyi bir yarışçı saatte ortalama 16 km bir hızla kayabilir. Dolayısıyla en kısa yarış olan 15 km yaklaşık 50 dakikada, en uzun olan da 2 saat 45 dakika gibi bir zamanda alınır. 30 ve 50 km yarışlarında arada bir şeyler yenmesine ve alkolsüz içki içilmesine izin verilir

Yarışçılar kaymaya yarım dakikalar aralarla teker teker başlatılır. Pist kabaca çemberseldir ve Dünya şampiyonaları ve Olimpiyatlarda pist öyle bir düzenlenir ki bir yarışçı iki kereden fazla aynı yerden geçemez. Pist belli aralıklarla işaretlenmiş olup her yarış başladığı yerde biter.

4Kurallar

Kayakta Kurallara göre pist iniş çıkış düz kayma bölgelerinden oluşmak zorundadır. Pistin seçiminde, uzun süren çıkışlara ya da dik ve tehlikeli inişlere yer verilmemelidir. Tekdüze açık kesimler genellikle Pis yine alınmaz ve yarış daha ilginç olsun istenir, ama bunu sağlamak için yapay engeller kullanılamaz. Pistin ilk bölümü özellikle kolay aşılacak biçimde seçilir ve zor bölüm yarı yoldan sonra başlatılır. Pistte ayrıca yarışçının ritmik "tırıs" gidişini bozacak ani dönüşler bulunmamasına dikkat edilir.

5/6Beceriler-Taktikler

Tırıs gidişte ritmik adımlar işin sırrıdır. Bir kayakla yeri iterken öbür kayak üzerinde kayma yapılır ve itişi yapan ayağın karşıtı olan eldeki sopa da kara saplanarak itişe yardım eder. Dönüşler vücut ağırlığı kayağın iç kenarına verilerek buz patenindekine benzer bir biçimde yapılır. Benzer teknik geri kaymaları önlemek amacıyla tırmanış yaparken de kullanılır. Bu adımlama biçimi Alp tipi kayıştaki "herringbone" gibi arkasında balık kılçığına benzer bir iz bırakır.

Ritmik hareketlerin önemi enerji harcamayı azaltmasından gelir. Kayak sopalarının da bu ritme uygun olarak kullanılması gerekir. Yokuşlarda ve dönüşler sırasında her iki sopayı aynı anda kara batırıp iterek ve öne doğru iyice eğilerek daha fazla güç kazanmaya çalışılır. Birçok sporda olduğu gibi, kros kayağında da iyi yarışçı kaymayı çok kolaymış gibi gösterir. Alp tipi kayağa oranla daha az tehlikeli olmakla birlikte, Kuzey tipi yarışlar daha tüketici ve dayanıklılık gerektiren yarışlardır. Atletizmde olduğu gibi, uzun mesafelere geçildikçe, yaşlı sporcular genellikle daha dayanıklı olduklarından, yarışmacıların otuzuna yakın sporculardan seçildiği görülür. Derin ve sürekli nefes alabilmenin yanında tükenmek üzereyken bile yarışı bitirme isteğini yitirmemek ve hareketler arasında tam bir uyum sağlamak gerekir. Birçok yarışın sonucu, kayakçı ile antrenörünün ne tür kayak yağı kullanılacağına karar verdiklerinde, yani daha yarış başlamadan belirlenir. Çeşitli yağ ya da mum (wax) türleri olup hava sıcaklığına ve karın durumuna göre özellikleri çok değişebilir.

Eğer yağ seçimi isabetli yapılmışsa kayakçı daha kolay kayacak, yokuşlarda da daha az zorlanacaktır. Kötü bir yağ seçimi ise kayakçının zorlanıp yorulmasına neden olur.

7Terimler

Kayakta Terimler:

Bumbag (Çanta): Kros kayaçlarının yiyecek ve içecek taşımak amacıyla kullandıkları çanta.

Critical point (Kritik Nokta): Kayakla atlamada düşüş alanını belirleyen çizgi. Bu çizginin berisine düşmek tehlikeli olur.

Diagonal stride (Tırıs): Ayakların ve kolların itmede kullanılması. Sağ kolla sol ayak öne hareket ederken, sol kol ve sağ ayak geriye çekilir.

Double poling (Çift Sopa): Her iki ayak yan yana konup iki sopa birlikte kara saplanarak itmenin sağlanması.

Scaffold, tower (Kule): Kayakla atlayıcının hız almak üzere kaymaya başladığı yer.

Vorlage: Kayakla atlayıcının kollarını iki yanına yapıştırıp gövdesini havada öne doğru vererek ve dizlerini kırmadan dümdüz tutarak yaptığı atlayış.

Kaynak: ‘’ADAM’’ spor seyircisinin el Kitabı’ndan yazılmıştır.