Bisiklet Sporu Nedir? [Veledrom]

Bisiklet Sporu Nedir? [Veledrom]

Bisiklet icat edildiğinden bu yana yarış amacıyla kullanılmıştır. Bazı ülkelerde, özellikle Batı Avrupa ülkelerinde profesyonel bisiklet yarışçıları yüksek ücretler alan birinci sınıf atletlerdir. Veledrom, yol yarışları ve bisiklet krosu olmak üzere üç türlü bisiklet yarışı vardır. Erkek profesyonel yarışçılar her uçunde de yarışırlar. Bayanlar arasında ise yalnız amatör olarak Veledrom ve yol yarışları yapılmaktadır.

Veledrom’da belli başlı yarış tipleri, sürat, iki kişilik bisiklet (çifte), saate karşı tek, saate karşı takım, bir kilometre saate karşı, puanlı ve motorlu yarışlardır.

1Pist

Bisiklet Pisti; Kapalı bisiklet pistleri ahşap yüzeylidir. Açık pistler ise sert ağaç, beton ya da asfalttır. Dünya Şampiyonası kuralları 333 m'lik bir yarış pisti gerektirir. Bazı pistler bunun iki katı uzunlukta, bazıları ise 250 m'liktir. Pistler içeri doğru eğimli olarak yapılır. Pistin düz bölümlerinde en az olan eğim 12 derece ise de virajlarda 55 dereceye kadar varan eğimler olur. Uluslararası kurallara göre en az pist genişliği 7 m'dir. Pist boyunca 3 çizgi çekilmiştir. 20 cm enindeki mavi şerit pistin iç yanına yarış alanının sınırı olarak çekilir. Gene içten 90 cm'ye çizilmiş kırmızı şerit ise sürat yarışçılarının kullandığı çizgidir. İnce mavi bir çizgi de pist eninin içten üçte birine çizilir. Bu çizgi de uzun mesafe yarışçılarının çizgisidir. Yarış yönü saat yönünün tersidir ve kazaları önlemek amacıyla sağdan geçme kuralı konulmuştur.

2Malzeme

Bisiklet Malzemeler; Yarış bisikletleri bir mühendislik harikası olarak son derece hafif ama sağlam yapılmıştır. Vitesler metal alaşımından, lastikler (tüp denilir) ince kauçuktan ve iç lastikli olarak yapılmıştır. Lastik patladığı zaman tekerlek bütünüyle değiştirilir. Veledrom bisikletlerinin freni ya da vitesi yoktur. Sırf hız yapmak için imal edilirler ve 8 kg ağırlığındadırlar. Üste giyilen malzeme, ağırlık olmasın diye rüzgâr tutmayan maddelerden seçilir, formalarla şortlar naylon ve ipekten yapılır.

3Kazanma

Sürat (Sprint): İki yarışçı arasında 1000 m'lik (33 m'lik üç tur) bir yarıştır. Yarışçılar ilk 600-700 m'yi ısınma için kullanır, son 200 m'de hızlanırlar. Bu genellikle tazı tavşan türü bir yarıştır; zaman zaman rakibin öne geçmesine izin verilir. Sonunda varış çizgisine ilk ulaşan yarışçı karşılaşmayı galip bitirir. Son 200 m'de saat tutulur, ama yarışı kazanmada bir önemi yoktur.

Çifte (Tandem): İki kişilik bisiklette, tıpkı sürat yarışında uygulanan kurallarla, ama 1500 m yarışılır. Hem çifte, hem de sürat yarışları genellikle foto finişle karara bağlanır.

Saate Karşı (Pursuit): İki yarışçı pistin karşı uçlarından başlayıp birbirleriyle değil, zamana karşı yarışırlar. Mesafeler bayanlarda 3000 m, amatör erkeklerde 4000 m, profesyonel erkeklerde ise 5000 m'dir. Yarışı kazanan, yarışı en hızlı bitiren ya da rakibini yakalayan yarışçıdır.

Saate Karşı Takım (Team pursuit): 4 yarışçı 4 bisiklet üzerinde 4000 m yarışırlar. Kazanan takım, ilk 3 yarışçısı yarışı önce bitiren takımdır.

Saate Karşı Kilometre (Kilometre Time Trial): Yalnız amatörler arasında yapılan bu yarışta 1 km'lik mesafe saate karşı koşulur. Yarışçı pistte tek koşar ve kendi başına ulaşabileceği en büyük hızla yarışı bitirir. Yarışçılar geçmiş derecelerine göre belirlenen bir sırayla piste çıkarlar. En iyi derece sahibi en sonda yarışır. Yarışı en hızlı olan, yani en iyi dereceyi yapan yarışçı kazanır.

Motorlu Yarış: Bu yarışta bisikletçiler, yardımcı motosikletlerin önden gidip rüzgār kesici görevi yapmasıyla hızlarını 72 km/saate çıkarabilirler. Amatör ve profesyonel olarak yapılan bu yarışlarda ya 1 saat süreyle ya da belirli bir mesafe üzerinden yarışılır. Bir saatin sonunda ya da mesafenin sonunda zil çalınarak yarışın bittiği bildirilir. En öndeki yarışçı ya da mesafeyi ilk bitiren yarışçı birinci gelir.

Puana Yarış: 25 kadar yarışçı 50 km'lik mesafeyi puan toplayarak yarışırlar. Her turda bitiş çizgisini önde geçen üç yarışçıya puan verilir. Dolayısıyla yarışı en önde bitiren değil, en çok puan toplayan kazanır. Son turda puanlar iki kat olarak hesaplanır.

4Kurallar

Sürat ve Çifte: Bisikletçilerden hangisinin önde çıkacağı kura ile saptanır ve öndeki en az yürüme hızıyla gidebilir. Lastik patlaması, düşme ve mekanik aksaklıklar gibi durumlarda yarışa yeniden başlanır.

Duruşlar sırasında 20 cm'den daha fazla geriye kayanlar bir tur önde gitmeye zorlanarak ya da bitişe bir tur kalmışsa zilin çalışı bekletilerek cezalandırılır. Bu ceza iki tabanca atışıyla belirtilir. Yarıştığı bisikletçiyi çarpıp düşüren yarışçı diskalifiye edilir ve düşen yarışçı, turu tamamlamamış olsa da, birinci ilan edilir.

Saate Karşı: Elemelerde ilk 30 m'de ortaya çıkan lastik patlaması, düşme ve mekanik aksaklıklarda yarış yeniden başlatılır. 30 m'den sonra böyle bir durum olursa yarışçı yarışı terk eder. İlk sekiz ve çeyrek finallerde rakibini yakalayan yarışçı, bir sonraki turdaki eşleştirme için zaman önemli olduğundan yarışı tamamlamak zorundadır.

Saate Karşı Takım: Her takımda 4 yarışçı bulunur. İçte yarışan yarışçı ilk öncü değişikliğine kadar yarışı önde götürür, sonra dışa yani dördüncü pozisyona geçerken takım arkadaşlarından birisi öncülüğü yüklenir. Bisikletçilerin birbirlerini itmeleri elemelerde diskalifiye ve finallerde derece düşürülmesiyle cezalandırılır.

Saate Karşı Kilometre: Eğer herhangi bir nedenle (diyelim yağmur yüzünden) yarış tamamlanamazsa koşulmuş mesafeler sayılmadan yarış yeniden başlatılır. Herhangi bir aksaklık durumunda yarışçıya sıradaki beş yarışçıdan sonra yeniden yarışma hakkı tanınır. Bir yarışçıya ikiden fazla yeniden başlama hakkı tanınmaz.

Motorlu Yarış: Motosiklette ya da bisikletteki bir aksaklığın düzeltilmesi için beklenirken bisikletçiye ısınma turu atma hakkı tanınır. Finallerde 10 turdan fazla bindirilen bisikletçi diskalifiye edilir.

5/6 Beceriler-Taktikler

Sürat: Sürat yarışçıları dik duvarlı diş kulvarı hız kazanıp önde ve aşağıda gitmekte olan yarışçıyı geçmek için kullanırlar. Öndeki yarışçı ise yukarda giderek arkadan geleni kendisini izleme durumunda bırakabilir. Böylece önde giden de dalış hakkını korumuş olur. Yarışçı rakibinin önden gitmesini isteyebilir ve bunu yavaşlayarak tam bir sinir savaşıyla sağlar, çünkü arkadan gelen yarışçının yarışı kazanma şansı her zaman daha yüksektir.

Saate Karşı: Taktik olarak, ya hızlı bir başlangıç yapılıp rakibe yakalama olanağı tanınmaz, ya da rakibin önde gitmesi sağlanarak yorulduğu anda öne geçip yarış bitirilir.

Saate Karşı Kilometre: Belli bir taktiği yoktur yalnızca üstün bir pedal basma gücüyle saliseler yakalanmaya çalışılır. En ufak bir tekerlek yalpası bile yarışçıyı bir dünya ya da Olimpiyat şampiyonluğundan edebilir.

Motorlu Yarış: Yarışçının 1 saat süreyle 70 km giden motosikleti izleyebilmesi için çok dayanıklı olması gerekir. Ayrıca sonradan geçilebilmeyi göze alıp önde mi gideceğine, yoksa arkadan mı izleyeceğine de karar vermelidir. Genellikle yarışı birinci bitirenler öndekini yarım tur geriden izleyen bisikletçiler olur.

Puanlı Yarış: Bu yarışçılarda üstün bir bisiklet kontrolü ve pist disiplini olmalıdır. 25 yarışçıdan her biri belki 150 kez tur çizgisini birinci geçme telaşı içindedir. Turluk süratlenmelerle puan kazanılabilir, bu da bir önceki turda yapılan taktik hazırlıkla birden grubun önüne fırlayarak gerçekleştirilir.

Kaynak: ‘’ADAM’’ spor seyircisinin el Kitabı’ndan yazılmıştır