Modern Pentatlon Nedir?
Modern pentatlonun kökleri, belki de, kralın hizmetine alınıp, "Kral Habercisi" olabilmek için başvuranların niteliklerini ölçmek amacıyla yapılan sınavlara dayanmaktadır. Haberleri ulaştırabilmek için bu adamlar, bugün Modern Pentatlon karşılaşmalarında sınanan becerileri göstermek zorundaydılar: Atla gösteri atlayışları, epe karşılaşmaları, tabanca atışları, yüzme ve kros koşusu. Bir haberci düşünün ki atına atlayacak, duvarları ve çalıları aşacak, kendisini kılıçla, tabancayla savunacak, atını bir çatışmada kaybederse, diyelim bir ırmağı yüzerek geçecek ve koşarak getirmekte olduğu haberi bir an önce Kral'a iletecek.
Bu modern spor güçlü, sağlam ve çok yönlü sporcularda şu özellikleri aramaktadır: Bir ata hakim olmak ve onunla bir uyum içine girebilmek; eskrimde incelik, hız, denge ve yenme hırsı; tabanca atarken sürekli konsantrasyon ve kendini dış etkilerden sıyırma yeteneği; birbirinden çok farklı olan yüzme ve koşuda güçlülük ve dayanıklılık.
Modern pentatlon bir erkek sporu olmasına karşın, günümüzde kadın sporcular da kendi aralarında yarışmaktadırlar, ama Olimpiyatlar ‘da bu dala yalnız erkekler katılıyor. Pentatlonda gereken malzeme normal olarak bireysel dallarda giyilen ya da kullanılan malzemeyle aynıdır.
Uygulanan kurallar da değişmez. En iyi olanı seçmek amacıyla her dalda standart bir performans saptanır. Bu standardı aşan yarışmacıya ek puan verilir. Standarda erişemeyenden ise puan eksiltilir. Bir takımın yaptığı sayı ise takım adına yarışan sporcunun aldığı puanların toplanmasıyla hesaplanır. Beş ayrı karşılaşma beş ayrı günde yapılır. Karşılaşmalar her zaman at binme, epe, atış, yüzme, koşma sırasıyla yapılır.
At binme: Her yarışçı bineceği at için kura çeker ve daha önce binmediği bu atın huyu ve yetenekleri binici için belirsizdir. Kurasını çektikten sonra, biniciye, atıyla uyum sağlaması için, yarışa başlamadan önce 20 dakikalık bir süre tanınır ve altı deneme atlayışı yapmasına izin verilir. Yarışma sırasında yarışçı 800 m'lik parkurda 15 engeli aşar. Bu engellerden birisi iki engelin arka arkaya konduğu ve iki atlayışla geçilen çift engeldir birisi de üçlü engeldir. Böylece toplam engel sayısı 18i bulur. Yarışçıya parkuru tamamlaması için iki dakika süre tanınmıştır ve bu sürede yarışı tamamlarsa 1100 puan kazanır. Puanlardan şu şekilde eksiltme yapılır: İki dakikayı aşan her saniye için iki puan; devrilen her engel için 30 puan, atın engel aşmayı istememesi durumunda 40 puan (at bir engeli en fazla üç kez atlamak istemeyebilir, üçüncü isteksizlik belirtisinden sonraki engele geçilir). Eğer isteksizlik çift ya da üçlü engelin herhangi bir aşamasında olmuşsa o engel bütünüyle yeniden aşılmalıdır.
En zor tahmin yürütülebilecek bölüm at binmedir. Çünkü atlatın seçilmesi kura çekimiyle yapılır.
Epe: Yarışın beden ve kafa olarak en yorucu bölümüdür. Bir yarışmacı teker teker bütün öbür yarışmacılarla karşılaşır. Karşılaşılan rakip sayısı dünya şampiyonalarında altmışı bulur. İlk tuşu yapan maçı kazanır. Vuruş vücudun herhangi bir noktasına yapılabilir ve tuş epenin ucu vücuda değdiğinde yanan elektrikli bir aletle saptanır. Bir karşılaşmaca için yeşil, öbürü için kırmızı ışık yanar. Bir yarışmacı en fazla 1000 puana varabilir ki bunun için maçların yüzde 70'ini kazanmak gerekir. Yarışmacı sayısına bağlı olarak her galibiyetin belirli bir vs. puanı vardır. Yarışmacı sayısı azaldıkça, galibiyetle kazanılan puan sayısı artar.
Atış: Bu yarışta bedensel güce ya da dayanıklılığa çok az gereksinim vardır, ama yorucu geçen bir epe karşılaşmasının ertesi günü büyük bir konsantrasyon gücü sergilenecektir. 22 kalibrelik standart tabancayla, dönen ve 3 saniye görüntüde kalan bir hedefe atış yapılır. Karşılaşma her birinde 5 atış yapılan 4 ayrı seriden oluşur (toplam 20 atış) ve her atış öncesi sporcu kolunu 45’lik açının altına indirmelidir. 1000 sayılık bir pentatlon puanına ancak 194 atış puanı (maximumu 200) ile ulaşılır. Pentatlon puanlarına ekleme ve çıkarma 194'ün üstünde ve altında kaydedilen sayılarla yapılır. Her atış puanı 22 pentatlon puanı değerindedir.
Yüzme: Normal yüzme yarışlarındaki birlikte yüzme yerine pentatlonda yüzme saate karşı yapılır. Yarışlar gruplar halinde düzenlenir ve her yarışçı 300 m serbest yüzmek zorunda 1000 puan alabilmek için sporcu bu mesafeyi 3 dakika 53 saniyede yüzmelidir ve her yarım saniye erken ya da geç bitiriş için 4 puan eklenir ya da çıkarılır. Hangi grupta yarışırsa yarışsın grubu birinci bitiren yarışçıya ek bir puan verilmez.
Koşma: Her pentatloncu engebeli arazide 4000 m koşar. Normal kros koşularının tersine pentatloncular birer dakikalık aralarla çıkarak tek başlarına koşarlar. Bu nedenle, öndeki koşucuyu yakalamadıkça ya da arkadaki koşucuya yakalanmadıkça, koşucular birbirlerini görmezler. Saate karşı yarış genellikle normal yarışta olduğu gibi birlikte koşmaktan daha zor ve yorucudur. 1000 puanı alabilmek için yarışçı bu mesafeyi 14 dakika 15 saniyede koşmak zorundadır ve her saniye geç ya da erken bitiriş için 3 puan çıkarma ya da ekleme yapılır. 1976 Montreal Olimpiyat Oyunları’nda kazanan yarışçının toplamı 5520 puan olmuştu. At binmede 1066 ve epede 928'le standardın biraz altında, atışta 1044'le biraz üstünde puanlar almış ve güçlü bir yüzme (1164) ve hızlı bir koşuyla (1318) zafere ulaşmıştı.
Beş günlük yarışma boyunca hangi pentatloncunun birinci geleceğini, her birinin güçlü ve zayıf yanlarını iyice bilmeden tahmin etmek çok güçtür. Genellikle bir pentatloncu ilk üç günde çok iyi puanlara erişse de son iki yarışta gerekli enerjisi kalmadığından pentatlonu kaybedebilir. Tersine bir pentatloncu ilk üç karşılaşma sonucu pek parlak durumda olmayabilir ama üstün yeteneği sayesinde güce dayalı son iki yarışmada yukarı sıralara çıkabilir. Genellikle her karşılaşmada normal puanlar tutturan bir pentatloncunun madalya alması beklenir, ama çok iyi bir pentatloncunun bile şanssızlık sonucu at binme bölümünde huysuz ve inatçı bir atı çekebileceği hatırdan çıkarılmamalıdır. Bu tür beklenmedik durumlar bu spora heyecan ve üzüntü öğeleri katmaktadır.
Kaynak: ‘’ADAM’’ spor seyircisinin el Kitabı’ndan yazılmıştır.