Karate Sporu Nedir?
Karate "boş el" anlamına gelir. Okinawa'dan Japonya'ya
1920'lerde geçmiş ve spor olarak çok çabuk tutulmuştur. Karate karşılaşmaları 1950'lerde karate çalışmalarının bir parçası olarak gelişmiştir. Yaygınlığı gittikçe artmış ve başka ülkelerde doğduğu yerden daha fazla ilgi görmeye başlamıştır.
Karate karşılaşmalarında tam anlamıyla kontrollü yumruk ve tekme atma teknikleri kullanılır. Vuruşlar vücudun sayı alınabilecek bölgelerine yumruğun ve tekmenin 5 cm'ye kadar yaklaşmasıyla yapılır. Bu bölgelere baş, surat, gövde, karın ve bel dahildir.
Uzun oyuncu boy üstünlüğünü kullanarak rakibin karın boşluğuna tekme atıyor. Resimdeki görüldüğü gibi.
Karşılaşma 8x8 m'lik bir alan üzerinde yapılır. Dövüş bir alan hakemi, dört köse hakemi, bir de gözlemci tarafından yönetilir. Minder hakemi karşılaşmayı başlatan, bitiren, sayıları veren, uyarıları yapan ve dövüşün sonucunu belirleyen hakemdir. Köşe hakemleri, alan hakemine bayrakları ve düdükleriyle sayıları, faulleri bildirir ve öbür gerekli uyarıları yaparlar.
Dövüşçüler pijama tipinde "kara-te-gi" denilen, önde üst üste kavuşan ve renkli bir kuşakla bağlanan bir ceket ile bol pantolon giyerler. Renkli kuşaklar dövüşçünün bulunduğu dereceyi belirler. "Dan" denilen en yüksek derecelerde olanlar siyah kuşak bağlarlar. Karşılaşmacıları birbirinden ayırabilmek için de ayrıca birisinin beline kırmızı, öbürünün beline beyaz kuşak bağlanır. Köşe hakemlerinde de kırmızı ve beyaz bayraklar vardır, işaret edilen sayıları ve faulleri kimin yaptığı kaldırılan bayrağın renginden belli olur.
Karate karşılaşmalarında da, judoda olduğu gibi, puan alınır ya da "İppon" yapılır. "İppon"lar eksiksiz bir teknikle sayı alıcı bölgelere yapılan vuruşlarla sağlanır. Bütün modern karşılaşmalarda 3 puan sistemi uygulanır. Bu sistemde karşılaşma sırasında en çok 3 puan verilir ve 2 puanla öne geçen dövüşçü kazanmış ilan edilir. Dövüş sonunda yalnız bir puan üstünlük sağlanmış ya da hiç puan alınamamışsa, kimin kazandığı bütün hakemlerin vereceği çoğunluk kararıyla ilan edilir.
Karşılaşma iki ya da üç dakika sürer. Kimin üstün olduğunu kesinlikle anlamak için üç kez iki ya da üç dakikalık uzatmalar yapılabilir. Son uzatmada ilk sayıyı yapan dövüşü kazanır.
Resimdeki dövüşçüler karşı atağını ustaca gerçekleştiriyor. Rakibin tekme atabilmek için açık verdiği anda kalbine doğrudan bir yumruk alıyor.
Tehlikeli oldukları düşünülerek karatenin birçok tekniği yarışma niteliğindeki karşılaşmalardan çıkarılmıştır. Bunlar arasında kata atma, gözlere, boğaza, kasıklara hücum etme, kollara, bacaklara, eklemlere doğrudan vurma gibi hareketler vardır. Dövüşçü çok ciddi bir faul yaptığında turnuvadan diskalifiye edilir ki, buna "shikkaku" denir. Daha az ciddi fauller bir dövüşten diskalifiye edilmeye neden olabilir. Böyle bir durumda hakem örneğin: soku, shira-no-kachi" (kırmızı kuşaklı dövüşçü diskalifiye, beyaz kazanmıştır) diye bağırır.
İyi karateciler sakin, hareketli ve dengeli olurlar. Hırsla, sakınmasız bağıra çağıra hücum eden dövüşçüler sıralamada pek yukarılara çıkamazlar. Dövüşürken kendini kontrol çok önemlidir ve iyi dövüşçüler sürekli mesafe ayarlama hareketleri içerisindedirler; örneğin tekme atmayı tercih eden dövüşçü el tekniklerini kullanana göre rakibinden daha uzakta durur. Boksta olduğu gibi, karatede deamaç rakibe vuracak kadar yakın, ama rakipten vuruş almayacak kadar uzak olabilmektir, ya da rakip ataklarından yana atılan adımlarla kurtulunabilir.
Dövüşçüler gözlerini rakibin üzerinden ayırmazlar ve hücumların yönünü ve niteliğini rakibin bakışlarından okurlar. Vücudun belli bir bölgesine takılıp kalan bir bakış, örneğin bir feyk olabilir. Kararlı bir hücum her zaman bir "kiai" yani yüksek sesle bağırma ile yapılır. Böylece hücum çabuklaşır, vücut gerilir, ayrıca hakemlerin dikkatini çekmiş olur. İyi “karateka” (dövüşçüler) savunma pozisyonu hiç bozmaz ve hücumları hep zamanında ve dengeli olarak karşılarlar.
Karşılaşma sırasında hakemin aşağıdaki terimleri kullandığı gözlenir:
Hajime: Başla!
Yamei!: Dur! Dövüşçüler durup beklerken hakem köşe hakemlerine sayının geçerli olup olmadığını sağ eliyle kesme işareti yaparak sorar. Geçerliyse kolunu kaldırarak sayıyı kazanan oyuncuya belirtir.
Kaynak: ‘’ADAM’’ spor seyircisinin el Kitabı’ndan yazılmıştır