Golf
Golf nedir, nasıl oynanır?
İskoç çobanlarının 16.yüzyılda golfa benzer bir oyun oynadıklarına dair kayıtlarına rastlanmıştır. Çobanların ağaç dallarından yaptıkları golf sopalarının kullanarak kaba topları rast gele açılmış deliklere soktukları bilinmektedir. Oyun, böyle bir basit başlangıçtan bugün oldukça karmaşık bir hale gelmiştir. Golfün, oyun sıradan 8 km yol yürümesi nedenleri bedensel bir oyun olduğu sanabilir, ama daha çok düşünce gerektiren bir oyundur. Oyunun % 95’i düşünmeye dayanır. Bütün atışların yapabilmesi zeka gerektirir. Sayı yazmak yalnızca topa iyi vurmaya dayanmaz. Dört saat kadar süre bilen oyun tam bir konsantrasyon ister. Küçük bir kapı 18 deliğe en az atışla sokmaktan ibaret görünen bu oyun için konsantrasyon son derece önemlidir. Golf oyuncusu oyunu tek başına oynar. Eğer kötü oynarsa kendinden başka onu suçlayacak kişi yoktur. Oyun aslında basit bir oyundur, ama Golfçuların kullandığı özel dik ona karmaşık bir hava verir.
1Alan
Tam bir golf alanında standart delik sayısı 18’dir. Her golf sahası 3 ayrı bölümünde oluşur: 1) Başlangıç bölümü (tee); 2) orta bölüm (fairway); 3) yeşil alan (green); başlangıç bölümü 5 m’ye 5 metre ve iyice biçilmiş çim zeminlidir. Her delikte ilk vuruş burada yapılır. Yalnız bu ilk vuruştan top “peg” denilen tahta yada plastikten küçük bir tümseğin üzerine yerleştirilir. Başlangıç bölümünde vurularak çıkarılan topu golfçu tarafından orta bölüme düşürülmesi beklenir. Orta bölümünde çimenler kısa kesilmiştir. Kenarlar ise daha uzun bırakılmış çim ile kapalıdır. (8 cm’den diz boyuna kadar). İlk vuruş iyi yapılırsa golfçunun işi kolaylaşır, çünkü hedeften şaşmış bir topun uzun çimenlerden çıkartılmasından oyuncu büyük güçlüklerle karşılaşarak zor duruma düşebilir. Uzun çim alanında başka golfçunun sakınmak zorunda olduğu kum çukurları, su engelleri (derecikler ve gölçükler), çalıklar, ağaçlar gibi çeşitli tehlikeler vardır. Bunlar kötü nişan alınmış ya da burulmuş topların cezalandırması için özellikle hazırlanmış engellerdir. Üçüncü bölüm ise yeşil alan olup asıl deliğin bulunduğu bölümdür. Delik 10.8 cm çapındadır ve deliğin içinde bir bayrak direği bulunur. Yeşil alan pürüzsüz çimden ve yüzeyinden topun rahatça yuvarlanarak deliğe düşmesini sağlacak nitelikte yapışmıştır.ortalama 15 m genişliğinde olup yüzeyi hafif iniş çıkışlı ya da hafif eğimli olabilir. Çimin yapısı, büyüme yönü, biçilme yönü topun deliğe gidişini etkiler. Bazı deliklerin başlangıç bölümünden uzaklığı fazla tutulmuştur. Bazılarında ise bu uzaklık çok kısa olup başarı için çok dikkatli ve hassas vuruşlar yapmak gerekir. Ama hepsinde topu deliğe en az vuruşla sokabilmek için yeşil alana iyi bir iniş yapmak şarttır.
Golf alanlarının bir çok çeşidi vardır. Kuzey Avrupa’da ve seyrek de olsa Amerikan’da deniz kenarında kurulmuş “links” denilen golf alanları vardır. Bu alanları zeminleri serttir ve yere düşen top zemin üzerinde yuvarlanarak gider de gider... Bu koşullar pitch and run tipi, yani topu kısa bir vuruşla zemine düşürüp kendiliğinden deliğe yuvarlanmasını sağlayan vuruşların yapışmasına gerektirir. Bunun tersi olan “navk” tipi alanlarda ise çok sık çimden yapılmış yumuşak zeminine, topu tutan bir yüzey vardır. Bu yüzeyde yere düşen top sadece bir kaç metrelik bir yuvarlanmış yapar ve durur, hatta yeşil alana düşerse geriye doğru küçük bir sıçrama da yapabilir. Böyle alanlarda golfçular hedef golfu denilen ve topun düştüğü yerde kalmasından dolayı direk olarak hedefe yönelen bir oyun tarzının uygular. Deniz kıyısında olmayan alanlar ağaçlar ve tepelerle rüzgardan nispeten korunurlar. ‘’Links’’ tipi alanların ise çevresi tamamen açık oluo kötü hava koşullarına bütünüyle açıktırlar. Deniz kenarında rüzgar bir tur süresince bir kaç kez yön değiştirebilir, bu da deliklerin oynanış özelliklerini alt üst eder. İçerlerde yapılmış çalılık alanlarda ise süperge otu ve katırtırnağı gibi bitkiler golfçuların karşılaçakları doğal engelerdir.
2Malzeme
Golfun standartlaşmamış bir yanı üzeri pütürlü olan topunun boyutlarıdır. Bu pütürler topun aerodinamik etkisinin artmasını sağlar. Amerika’da ve birçok profesyonel yarışmalarda, 42.7 mm çapında Amerika boyu denilen ve uzun çimde daha kullanışlı olan toplar kullanılır. Ingiltere ve bazı ülkelerde 41 mm çapında, rüzgarda kontrolü daha kolay toplar kullanılır. Ayrıca toplar için ağırlık ve hız kısıtlamarı da vardır. Golfcuların çeşitli sopaları (club) olur. Hepsi de topa değişik koşullarda, değişik biçimlerde vurmak için özel yapılmışlardır. Başlangıç atışlarında kullanılmak üzere tahdan yapılmış büyük ve sert başlı 4 tür sopa vardır. Uzaklara vurmak için kullanılan 1 No’lu sopanın adı driver’dır, 2 ve 3 No’lu tahta sopalar orta alan vuruşları için, 4 No’lu sopa ise uzunca çimden çıkma vuruşu için kullanılır. Ayrıca 1’den 9’a kadar numaralanmış 9 türde çelik başlı sopa vardır. Bunlar orta bölüm içindir ve en düşük numaralı sopayla en uzağa atış yapılır. Küçük numaralı sopanın sapı uzun ve kafa açısı daha azdır, bu da vuruşlarda topun çizdiği yolun alçak ve uzun olmasını sağlar. Iyi bir golf oyuncusu 2 No’lu çelik sopayla ortalama 180 m’ye vurur, her sopa numarası 13 m kadar farkeder ve en kısa atışlar için ‘’wedge’’ (köşebent) denen sopa konulur ve bu sopayla ancak 80 m’ye kadar vurabilir.
Oyuncu_________________________________________Handikap_______________________________________________________________ Yarışma____________________________________________________________________Tarih____________________________________________ DelikNumarası Delik
Adları Uzaklık
(Yarda) Atış
Sayısı Oyuncunun
Atış sayısı Maxsimum
Atış sayısı Delik
Numarası Delik
Adları Uzaklık
(Yarda) Atış
Sayısı Oyuncunun
Atış sayısı Maxsimum
Atış sayısı 1 St Medan 385 4 4 10 Erinview 313 4 111 2 Dasker's Den 373 4 7 11 Puddle Hole 163 3 17 3 Muckle Skelp 542 5 4 12 Dunskev 388 4 2 4 Captain's Leap 157 3 15 13 Sandeel 283 4 12 5 Plateau 362 4 6 14 Glenside 293 4 3 6 Portree 367 4 13 15 Campbell's Gamble 101 3 18 7 Gorsebank 165 3 16 16 Rickwood 377 4 5 8 Flyover 279 4 11 17 Greenfield 284 4 14 9 Hillcrest 298 4 8 18 Journey's End 509 5 9 Out 2928 35 In 2711 35 Sayıları tutan ____________________
Yarışmacının İmzası_______________ Out 2928 35 Toplam 5639 70 Eksi Handikap
Net Sonuç
Küçük numaralı çelik sopalara uzun mesafe sopası, 4’sen 7 No’ya kadar olanlara orta mesefe sopası, geri kalanılada kısa mesafe sopası denir. Köşebent sopanın (wedge) kısa bir yüz kısmı vardır ve kum içerisinden topun altına vurularak topun çukurdan çıkarılmasını sağlar. Yeşil alanda ise, delik sopası ( putter) kullanılır. Bunun hafif başlısı kaygan ve hızlı yüzeyde, ağır başlısı yavaş yüzeyde işe yarar. Birçok profesyonel hafif saplı Çelik sopalarla oynarlar ama bazen de grafitten yapılma, dönmeyi azaltan, daha iyi kamçı görevi görüp topu çok uzaklara gönderen sopaları tercih ederler.
3Kazanma
Birçok golf şampiyonalarında turnuvayı kazanan, toplam vuruş sayısı ile ( stroke - play) belli olur.18 deliğe topu toplam en az vuruşla sokan kişi oyunu kazanır. Golf oynayan kişi kendi sayılarını kendi tutmaz. Oyuncular arasında skor kartları değiştirilir ve tur sonunda kart, oynayan oyuncuya kontrol ettirilip resmi sayı görevlisine verilir. Büyük turnuvalarda 18 delik 4 tur olarak 4 günde oynanır. Oyunun heyecanını artırmak amacıyla yüksek sayılı kişiler elenir ve oyunun son iki günü oyuncuların ancak yarısı oyuna devam eder. İki ya da daha çok oyuncu aynı sayıyla oyunu bitirirse uzatmaya gidilir. Kazanan ortaya çıkana kadar ek deliklere atış yaptırılır. Maç tipi oyunda ise ( match -play) golfcular her delik için ayrı ayrı oynayarak eleme yöntemiyle karşılaşırlar. Bir delikte A oyuncusu 3 vuruş yapmışsa, 4 vuruş yapmış olan B oyuncusunu geçip o deliği kazanmış sayılır. Eğer bir oyuncunun kazandığı delik sayısı geri kalan delik sayısından fazla ise oyun sona erer. Örneğin, eğer bir oyuncu rakibini 4 delikte geçmiş, geriye de 3 delik kalmışsa oyunu kazanır. Her deliğin değişik atış sayısı (par) değeri vardır. Bu değerlere oranla golf oyuncusunun oyun sırasındaki durumu ortaya çıkar. İyi bir golf oyuncusunun oynanan deliğin atış sayısı değeri kadar atışla o deliğe ulaşması gerekir. 3 ayrı değerde delik vardır: , 3 atışlık, 4 atışlık, 5 atışlık delikler. 3 atış deliklerde yeşil alan başlangıç noktasından 228 m kadar uzaktadır ve bir vuruşta yeşil alana gelinmesi beklenir. Geriye deliğe ulaşmak üçün iki vuruş kalır. 4 atışlık deliklerde ise yeşil alanın uzaklığı 229 m ile 434 m arkasındadır. Ve başlangıç noktasında yeşil alana iki iyi vuruşla gelinebilir. 5 atışlık deliklerde ise uzaklık 435 m’den fazla olup, ancak üç başarılı vuruşla top yeşil alana oluşturabilir. Kaliteli profesyonel oyuncular genellikle delikleri atış sayısı değerin bir sayı altında bitirirler ve buna “birdie” denilir. Eğer bir delik atış sayısı değerinde iki eksik vuruşla geçilmiş ise buna “eagle” (Kartal) 3 eksik vuruşla geçişmişse “Albatros” ya da “double eagle” (çifte kartal) denir. Bunlar yalnızca oyunun terimleridir, yapıldıklarında ek bir ödül kazanılmaz. Deliğin atış sayısı değerinden daha fazla atış yapışmışsa, golfcü, bir fazla atış için bir kötü puan (bogie) iki fazla atış için 2 kötü puan (double bogie) alır. Golfcunun oyun sırasında ne durumda olduğunu bilirtmek için yarışmayı televizyonda anlatanlar genellikle deliklerin atış sayısı değerleriyle golfcunun yaptığı vuruşların sayısının karşılaştırarak değerlendirme yaparlar.
4Kurallar
Birinci kurul, topu başlangıç noktasından deliğe kadar birbirini izleyen vuruşlarla götürülmesinin kurallara uygun olarak yapılması gerektiğini söyler. Sonraki 40 kural ise zor durumlarda golfcuların yapmalarına gereken işleri ve kullanacak malzemeyi belirler. Golfcu kendi seçeceği en çok 14 golf sopası kullanabilir. Bir kaza sonucu kırılan bir golt sopası yalnızca bir kez değiştirilebilir. Öbür kurallar oyuncuların davranışlarını düzenleyen, rakipleri rahatsız etmeme ve süre doldurmamayla ilgili kurallardır. Top daima atıştan sonra düşüp durduğu yerden oynanır. Eğer top ağaç dalları ya da uzun çimenler tarafından engelleniyorsa bu şanssızlık olarak nitelenmekle kalır. Topun önündeki taşlar, yaprak ve çalı çırpı çekilebilir. Ama topa dokunulduğu anda bir vuruş yapılmış sayılır ve bu genel toplama eklenir. Bazen top oynanamayacak bir yere, bir ağaç arkasına ya da bir göle, ya da tamamen oyun alanı dışına düşer. Bu durumda vuruş" sayısı ve "uzaklık" hesabı önem kazanır. Eğer top oyun alanı dışına çıkmış ise oyuncu bir başka topla yeni bir vuruş yapabilir. Bu biri önceki, biri yenisi, biri de ceza sayısı olmak üzere 3 vuruş olarak sayılır. Top oynanması çok güç bir yere düşmüşse oyuncu topu iki sopa boyu yerinden uzaklaştırıp omuzu hizasından arkaya doğru yere bırakır. Bu durumda da bir sayılık ceza verilir ama bu ceza, topa kötü bır vuruş yapmaya tercıh edilir. Yalınız, yeşil alanda kötü hava koşullarından dolayı oluşmuş kar, su birikintisi ya da buz varsa oyuncu cezasiz olarak topun yerini değiştirebilir. Yeşil alanda topu deliğe sokmak çok ince bir iş olduğundan, sporcuların eski atışlardan kalma zemin bozukluklarını düzeltmelerine izin verilir. Ayrıca, yeşil alanda rakibinin topu kendi topuna çarpmasın diye ya da silmek için oyuncu yerini işaretleyerek topunu eline alabilir.
5/6Beceriler-Taktikler
Amatör oyuncular topa mümkün olduğu kadar düz vurmaya çalışırlar, ama profesyoneller her zaman böyle yapmazlar. Delik sola ya da sağa doğruysa atışın o yöne doğru kıvrılmasını sağlarlar. Ne tür bir vuruşun yapılması gerektiği rüzgarın yönüne ve şiddetine göre değişir. Golf topa soldan sağa doğru falso verebilir (fade). Fazla falsoya kesme (slice) denir ki, top sağa çok kaçıp engebeli bölgelere düşebilir. Top doğrudan sağa vurulursa buna "itme" (push) denir.
Öte yandan birçok golfcu "drawdenen atışı yani sağdan sola doğru atışı yapar. Bu atış istenmediği halde fazlasola çekerse "çengel" (hook) adını alır. Eğer sola çekme çok fazla ise "hizli çengel" veya "ördek çengeli" adını alır ki, oyunun en kötü atışlarından biridir.
Ortalama olarak profesyonel bir oyuncu yaklaşık 255 m'ye atış yapar, ama rüzgârı arkasına alırsa bu uzaklık 360 m'ye kadar çıkabilir. Kısa saplh çelik sopayla topu yeşil sahayadüşürmek için yapılan bombelivuruş yerine topa daha az eğim vererek yerden yeşil sahaya gelen bir atış da yapılabilir. Fat (şişman) atışta ise sopa derine vurulmuş ve yerden toprak kaldırılmıştır ve sonuçta top hedeften geriye düşer. Topa, sapanın yüzüyle sapi arasındaki açıdan büyük bir açıyla vurulmuşsa buna "sap" vuruşu denir top sağa gider ve bu vuruş golf sporunda en çok moral bozan vuruşlardan biridir. "Başparmak"
vuruşu ise sopanın yüzü yerine ucuyla yapılan vuruştur. Top vuruş sırasında ıskalandığında buna "temiz hava" atişi denir ve bir vuruş yerine geçer. Sopanın savurulması için özel bir kural olmadığı gibi, topu deliğe sokma vuruşu için de bir kural yoktur. Yalnız sopayla bacak arasından,
sarkaç usulü vuruşlara izin verilmez. Bazi golfcular topu düz sert bir vuruşla deliğe atarken bazıları da yumuşak bir vuruşu tercih ederler.
7Terimler
Ace (As): Bir vuruşta delige sokma.
Adress (Adres): Topa vuruştan önce golfcunun duruşu.
Borrow: Yeşil alandaki eğim.
Caddie (Yardımcı): Sopaları taşıyıp, vuruşta da fikir veren kişi.
Chip: Orta boy çelik sopayla yeşil alana yakından yapılan kısa vuruş.
Cup (Kupa): Delik
Divot: Çelik çubukla yapılan vuruşta yerden kaldırılan toprak.
Dogleg (Köpek Bacağı): Başlangıç noktası ile yeşil alan arasında sola ya da sağa dönen çukur.
Fore (İkaz): Vuruştan önce yapılan uyar bağırışı.
Pin: Bir delikteki çukuru işaretleyen bayrağın adı.
Handicap(Handikap): Değişik düzeylerdeki amatörler arasında eşitliği sağlamak için verilen ek vuruş hakkı.
Short game (Kısa Oyun): Yeşil alandan başlatılan oyun.
Marshal (Mareşal): Turnuvalarda seyircileri denetleyen kişi.
On Dokuzuncu Delik: Golf kulübündeki barın adı.
Open (Açk): Hem amatör, hem profesyonellere açık turnuva.
Kaynak : ''ADAM'' spor seyircisinnin el kitabı'ından yazılmıştır.