Eskrim Sporu Nedir? Nasıl Oynanır?
Savaşa ve düelloya hazırlamak amacıyla erkekler uçları küt veya sarılı silahlarla çalışmayı yaparlardı. İşte modern eskrim sporu bu çalışmalardan doğmuştur ve bugün artık yalnızca bir spor olarak yapılmaktadır. Düellonun heyecan ve zevkinin korumasına rağmen yaralama tehlikesi ortadan kaldırılmıştır. İşin törensel yönleri geride kaldığından eskrim modern, dinamik ve atletik bir spor halini almıştır. Romantik geçmişinden başka, eskirimin çekiciliği insanın tüm vücudu ve dikkatini kullanmasını gerektiren bir spor oluşundan kaynaklanır. Eskrimci sürekli olarak rakibini alt edebilmek, savunma ve hücum taktikleri kurmak durumundadır. Eskirim sürekli dikkat ister ve karşılığından en yüksek düzeyde kafa ve beden günü ortaya çıkarır.
1Pist
Eskrim dar, uzun bir pist üzerinde yapılır. Eskrim karşılaşma öncesi veya bir vuruş sonrası başla işareti verilene kadar pist üzerindeki kendi çizgisinin gerisinde durur. Arka çizgiyi iki kez geçen eskrimciye ceza vuruşu verilir. Uyarı olarak arka çizginin 2 m önüne bir çizgi daha çekilmiştir. Eskrimci karşılaşma sırasından yana adım atabilir ya da hafifçe yana dönebilir, ama arkasına dönemez. Kurucu bir iç yelek (plastron) üstüne beyaz ceket ve kalın ketenden yapılmış dize kader inen pantolon silahı tutan ele uzun ve yumuşak bir eldiven giyilir. Maskenin önü çelik tel örgülüdür. Flöre karşılamalarında vücûdun silahla denilebilecek bölümüne metal bir yelek giyilerek vuruşlarda elektronik araçtaki ışıkların yanmasını sağlar.
2Malzeme
Flöre 1.1 m uzunluğunda, en fazla 500 gr ağırlığındadır. Epe de 1.1 m uzunluğunda, en fazla 770 gr ağırlığındadır. Kılıncın ise boyu 1.05 m ağırlığı 500 gr’dır.
Klasik olarak yarışmacılar hedefi daraltmak için yan dururlar ve rakiplerini bir kol boyu uzaklıkta tutmaya özen gösterirler.
3Kazanma
Modern eskrimde üç silah vardır:
Flöre, epe ve kılıç. Her üçünün değişik yönleri ve farklı stilleri olmasına rağmen sayı sistemleri değişmez. Sayılar vurulan eskrimcinin aleyhine yazıldığından sayı levhasında karşılamayı kaybeden eskrimcinin karşısında daha çok sayı okunur. Karşılaşmalar genellikle 6 dakikalık karşılaşmada 5 vuruşu ilk yapan, 10 dakikalık karşılaşmada 8 vuruşu ilk yapan ve 12 dakikalık karşılaşmada 10 vuruşu ilk yapan eskrimci tarafından kazanır. Daha kısa süreli karşılaşmalar, genellikle uzun finali olan turnuvaların elemelerinden (Olimpiyat gibi) yapılır. Süre bitiminde belirtilen sayıya erişilmemişse karşılaşmayı önde götüren eskrimci kazanır. Berabere biten bir karşılaşma da uzatmaya gidilir ve ilk sayıyı yapan karşılaşmayı kazanır. Yarışmacılar önce pul (pool) denen guruplar halinde birbirleriyle karşılaşırlar. Geleneksel olarak şampiyon finali kalan 6 kişilik son gruptan (son pool’dan) çıkar. Olimpiyatlarda ise 32 finalist eskrimci eleme usulüyle birbirleriyle karşılaşır.
Pist 14 m uzunluğunda, 2 m genişliğindedir.
4Kural
FLÖRE
Flöre kuralları 18. yüzyıldan kalmadır. Bunlardan en önemlisine göre her iki oyuncu da aynı anda vuruş yaptığından hücumda olan sayı kazanır. Hedef gövdenin önü ve arkasıdır. Kola, bacağa ve başa yapılan vuruşlardan oyun durur, ama sayı yazılmaz. Sayı olması (yani ışığın yanması) için flörenin ucundaki yaylı noktanın bastırılması gerekir. Bu yaylı uç 500 gr’lık bir güce göre ayarlanmıştır. Hücum eden eskrimci, kolunu ilk açıp hedefe yönelendir. Savunmadaki eskrimcinin yalnızca atağı savuşturduktan (parad’dan) sonra veya takibinin atağı isabetsiz olduğu zaman vuruş hakkı vardır. Bu kuralın bazı istisnaların vardır, eğer hücumda olan hücumu bozacak şekilde kolunu kırarsa ya da atak birden fazla hareket yapılırsa savunmadaki bir durdurma vuruşu (stophit) veya karşı dürtme yapabilir. Elektronik sayı aracı (operay) bir beyaz, iki renkli lamba ile vuruşun önce kim tarafından yapıldığını ve vücudun neresine isabet ettiğini belirtir. Beyaz ışık hedef dışı, renkli (kırmızı veya yeşil) ışık ise hedefe isabet demektir. Silahı el korunma tasına ya da pistte yapılan vuruşlar sayılmaz.
EPE
Epede de vuruşlar yalnızca silahın ucuyla yapılır ama hedef eskrimcinin bütün vücududur. Karşılaşma genel düello kurallarıyla ve özel sınırlamalar olmak sızın yapılır ve herhangi bir vuruş sayılır. Aynı anda yapılan vuruşlar iki yana da yazılır. Epenin yaylı ucu 750 gr’lık bir güce göre ayarlanmıştır. Flörde olduğu gibi silahın el kuruma tasına ya da piste yapılan vuruşlar sayılamaz.
KILIÇ
Kılıç kesme ve dürtme silahıdır. Vuruşlar kılıcın büyün ön yüzeyle, ya da tersinin uçtan üçte biriyle ya da ucuyla yapılabilir. Kalçaların üstü olmak koşuluyla vücudun önü ve arkası bütünüyle hedeftir. Kılıç flöre ile aynı kurallar çerçevesin de yapılır. Hücum eden kolunun ilk açıp hedefe yönelendir. Bugünü kadar kılıç için elektrikli sayı aracın yapılmadığından kılıç karşılaşmalarında vuruşları saptayan dört hakem ve maçı kontrol eden, hücum pozisyonlarını değerlendiren bir başhakem görevlendir.
5/6Beceri-Taktikler
Oyunu izlemek hızından dolayı başlangıçtan pek kolay olmaya bilir. Her iki eskrimcide aynı anda aynı dikkatle izlememek gerekir. Bir eskrimciyi, örneğin hücum edene izlemek daha uygundur. Hamlesine karşı konan bir eskrimcinin nasıl savunmaya geçtiğini ve rakibin hamlesinin karşılayıp nasıl yeniden hücuma kattığını izleye bilmek alışkanlık ister. Eskrimci akılcı bir gözlemle ya da sezgiyle, ne zaman hamle yapacağını kestirebilmelidir. Sürekli olarak, hamle yapmak ve sayı almak için mesafe ayarlanmalı, rakibinin hamlesinin bozmak için ne zaman uzakta kalması ve ne zaman içeri girmesi gerektiğini çok iyi bilmelidir. Rakibin aldatıcı hareketlerini kapılamadan, kendisi önce aldatmanın yollarını aramalı, yer ve zamanlama ile ilgili taktikler ve karşı taktikler geliştirmelidir.
7Terimler
Assault: Karşılaşma.
Attack on the blade (Silahı Bastırma): Rakibin silahına bastırarak yapılan hücum karşılığı.
Balestra: One doğru küçük bir sıçrama.
Barrage (Baraj): Beraberlik durumu.
Broken time (Ara Verme): Hamlede iki hareket arasında isteyerek yapılan bir duralama.
Compound attack (Birleşik Hamle): Bir veya daha fazla aldatmadan oluşan hamle.
Corps a corps (Vücut Vücuda): iki eskrimcinin birbirine vücut teması.
Engagement (Angajman): Kılıçların çarpı durumunda çatışması.
Feint (Aldatma): Reaksiyon çekmek için yapılan aldatıcı hareket.
Fléche (Fleş): Koşarak yapılan hamle.
Judges (Hakemler): Kılıçta vuruşları gözleyen ve başhakeme yardım eden hakemler.
Lunge (Hamle): Rakibe birden yaklaşmak bacak hareketi.
Parry (Parad): Hücum eden rakibin silahını kendi silahıyla yana çelme.
Phrase (Faraz): İki eskrimci arasındaki bir dizi hareket.
Pist: Eskrim karşılaşmasının yapıldığı alan.
Preparation to attack (Hamle Hazırlığı): Hücuma hazırlayıcı bir silah, vücut ya da ayak hareketi.
President (Başhakem): Kılıçta karşılaşmayı yöneten hakem.
Riposte: Başarılı bir savunma hareketini izleyen hamle.
Salle: Eskrim kulübü.
Second Intention (İkinci Niyet): Rakibini hamle yapması için aldatıp karşı atak yapma.
Touché (Tuş): Vuruşları belirten sözcük.
Kaynak: ‘’ADAM’’ spor seyircisinin el Kitabı’ndan yazılmıştır.