Atçılık Sporun Tarihi, Kuralları, Beceriler ve Terimleri (Dresaj Nedir?)
Ordudaki binicileri ve atlarını sınamak için düşünülmüş ve günümüzde de binicileri ve atları en iyi sınay an bir testtir. İlk gün dresaj karşılaşmaları yapılır, atın yumuşak ve uyumlu olması; ikinci gün yapılan dayanıklılık ve hız testinde atın güçlü ve hızlı olması; üçüncü gün yapılan gösteri atlayışlarındaysa atin kondisyonu sınanır. Binicinin de cesaret, uyum ve tekniği sınanmış olur.
1Yarış Alanları
İlk gün yarışması, dresaj dalındaki özel parkurda yapılır ve yaklaşık 10 dakikalık bir testtir. Çok katılma varsa iki gün kadar sürebilir. İkinci gün zamanları ayrı ayrı tutulan, dört bölüme ayrılmıştır ve bu günde atın hızlı, dayanıklılığı ve atlama yeteneği sınanır. İlk bölüm olan A bölümünde 16-20 kilometrelik bir parkur dakikada 240 m'lik bir hızla tırıs ya da eşkin gidişle koşulur. B bölümünde ise 4
km'lik ve 4 çit engelli bir parkur aşılır. Her çit dörtnala koşuyla 3 kez atlanır ve bu atlamalar sırasında zaman önemlidir. C bölümü A bölümünün tekrarıdır. Son bölüme geçilmeden 10 dakikalık dinlenme sırasında atlar bir veteriner tarafından kontrol edilir. D bölümü 8 km'lik dörtnala yapılan bir kır koşusudur. Arada su engelleri, duvarlar, dik tümsekler ve atlarken konuş yapılan zeminin daha alçak olduğu düşüşlü engeller yer alır. Bazı çitler birbirini dik kesen iki engel olarak yapılmıştır. Dikkatli bir binici bunu iki aşamada atlarken korkusuz olanlar kesişim noktasında tek hamlede geçerler. Çitler solda beyaz, sağda kırmızı bayrakla belirlenir.
Üçüncü gün daha basittir. Gösteri atlayışı, atın atlama yeteneğinden çok bir gün önceki gayretinden atta kalan yumuşaklığı ölçer. Bu noktada atın eğitimi için harcanan uzun saatlerin sınavı verilir. Bir önceki günün kat doğal engelleri ile, gösteri atlayışının parlak renkli çitleri arasındaki zıtlık atın değişik koşullara uyma yeteneğini sınar.
2 Malzeme
Her üç bölüm için ayrı kıyafet vardır. Dresaj: Şapka ya da kep, gömlek ve avcı boyunbağı, kuyruklu ceket ya da avcı ceketi, eldiven, pantolon, mahmuzlu çizme. Kır koşusu: Koruyucu başlık ya da kep, balıkçı yaka kazak, pantolon ve çizme. Gösteri atlayışı: Kep ya da şapka, beyaz gömlek, avcı boyunbağı, avcı ceketi, pantolon, çizme ve bir de süreyi kontrol için kronometre. Atın ön ayaklarına kır koşusu ve gösteri atlayışlarında koruyucu bant takılır.
3 Kazanma
Dresaj: Hakem kurulu tarafından atın adımlarının kalitesine, atın uysallığına, binicinin oturuş biçimine göre 0-6 arası not verilir. Süre aşımı olursa kazanılan puanlardan düşürülme yapılır. Düşürülecek puanlar toplanıp ortalaması alındıktan sonra tam nottan düşürülür. Binicinin ceza puanlarını hesaplamak için de özel bir katsayı kullanılır.
Kır koşusu ve çit atlama: Gösteri atlayışlarında olduğu gibi çiti aşmak istemeyen ata ceza verilir. Birinci isteksizlikte 20, ikincide 40 fena puan, üçüncü isteksizlikte ise diskalifiye cezası verilir. At ya da binicisi engel önündeki ceza sahası içeresinde düşerse 60 fena puan alır. Binici parkuru doğru bilmek zorundadır, şaşıran diskalifiye edilir. Çit atlama yarışmasında süreyi aşan her saniye için 0.8
puan, kır koşusunda ise 0.4 fena puan eklenir.
Gösteri atlayışı: Çit devirmede ya da atin ayağı suya girdiğinde 5 fena puan verilir. Atın engel atlamak istememe durumunda ise birincide 10 fena puan, ikincide 20 fena puan, üçüncüde ise diskalifiye cezası verilir. At ya da binicisi düşerse 30 fena puan, süre aşımının her saniyesi için de çeyrek fena puan verilir.
4 Kurallar
Uluslararası Atçılık Federasyonu'nun koyduğu kurallar gereğince büyükler 3 gün yarışlarında binicinin 18 yaşından büyük ve dresaj yarışları hariç, 75 kg'dan ağır olması gerekir. Atlar yarışma öncesi, kır koşusu öncesi ve gösteri atlayışı sabahında resmi sağlık muayenesinden geçirilir.
5 Beceriler
Beceriler binici ve atın bir birim olarak hareket etmesi için yıllar süren çalışmayla kazanılır. İyi biniciler kır koşusu engellerine korkusuzca ve en iyi biçimde yaklaşan, genellikle zamandan kazanmanın yollarını bulabilen binicilerdir.
6 Taktikler
Atin enerjisi tükenmeden parkuru tamamlayabilmesi, hız, dayanıklılık ve temponun iyi ayarlanmasına bağlıdır. Bunun için binici, kır koşusu sırasında, süre kazanılacak yerler aramayı, enerjisini bitirecek şekilde atını zorlamaya tercih eder.
7 Terimler
Box: Binicilerin yarış öncesi, hız, dayanıklılık ve kır koşusu için hazırlandıkları çevresi kapalı yer. Ayrıca atların, kır koşusundan önce 10 dakika dinlenmede muayene için tutuldukları yer.
Broken down (Lif kopması): Bacağındaki kas liflerini zedelemiş ya da koparmış at.
Circling (Daire çizme): Engeli aşmayıp önünde bir daire çizme.
Combined event (Kombine karşılaşma): Genel 3 gün yarışlarının iki bölümünü içeren bir karşılaşma.
Cross-country (Kir koşusu): Açık alanda hazırlanmış sabit engelli parkurda yapılan koşu.
Penalty zone (Ceza alanı): Çit engelli yarışta ve kır koşusunda içerisinde düşüldüğünde ceza verilen alan.
Refusal (steksizlik): Atın engeli aşmak istememesi.
Running out (Dıştan geçme): Engeli aşmadan yanından geçme.
Steeplechase (Çit engelli yarış) : Normal çit engelli yarışlarına benzer engellerle yapılan sınama yarışı.
Kaynak: “Adam Spor seyircisinin el kitabı”dan yazılmıştır.